Ο
Χατζή Χαλίλ Εφέντης ήταν Οθωμανός και αποτέλεσε ένα σημαντικό πρόσωπο της επανάστασης
του 1821.
Ο
Χατζή Χαλίλ ήταν Σεϊχουλισλάμης, δηλαδή ο ανώτατος θρησκευτικός αρχηγός
των Οθωμανών. Με την έκρηξη της επανάστασης στην Βλαχία και την αποκάλυψη των
σχεδίων της Φιλικής Εταιρείας ο Σουλτάνος ζητάει από τον Χατζή
Χαλίλ να εκδώσει διαταγή (φετφά) με την οποία να επιτραπούν σφαγές κατά των
Ελλήνων της Κωνσταντινούπολης. Ο Χατζή Χαλίλ αρνήθηκε ζητώντας μια μικρή
παράταση (χρόνο μέχρι να έρθει σε συνεννόηση με τον Πατριάρχη Γρηγόριο Ε΄).
Ο
Σουλτάνος εξοργίστηκε και αφού ακύρωσε τον φετφά έπαυσε τον Χαλίλ Εφέντη από
την θέση του και τον εξόρισε στην Λήμνο, δεν πρόλαβε καν να φτάσει εκεί αφού
εξέπνευσε κατά το ταξίδι του στο νησί από τα φρικτά βασανιστήρια που υπέστη ως
αντίποινα.
Παρακάτω
παραθέτω ένα απόσπασμα από το ιστορικό αφήγημα του Σπ. Μελά «Ματωμένα Ράσα».
«…
Ό Χαλέτ εφέντης που είχε τόσο επιμείνει να κάμουνε την εκστρατεία κατά του Αλή
πασάς· που είχε υστέρα προτείνει να μην πάρουνε κανένα προληπτικό μέτρο, για
την επανάσταση, μα να περιμένουνε να φανερωθεί, ανοιχτός τώρα, στα μάτια του
σουλτάνου, γύρευε να εξιλεωθεί. Και υπερθεμάτιζε. Πρότεινε να βάλουνε τους
Γενίτσαρους να σφάξουν όλους τους χριστιανούς. ΟΙ υπουργοί συζητήσανε σοβαρά
την πρόταση. Μα για νάναι σ' αρμονία και με τη θρησκεία τους, συμφωνήσανε να
πάρουνε πρώτα την έγκριση του
σεϊχουλισλάμη τους, (του πατριάρχη τους) Χατζή - Χαλήλ εφέντη.
Άμα
τ' άκουσε ο άγιος εκείνος
άνθρωπος έφριξε. Φώναξε στη στιγμή τον Πυρρό, τον γιατρό του πατριάρχη, να τον ρωτήσει, αν ο
Γρηγόριος είναι φίλος του
Υψηλάντη, αν ήτανε σε συνεννόηση μαζί του, αν ήξερε το κίνημα. Και του εξήγησε
για ποιο φοβερό ζήτημα του'κανε τις ερωτήσεις. Είπε πώς ο Γρηγόριος δεν έλεγε
ποτέ σε κανέναν τίποτα·πώς έκανε πάντα ότι δεν ξέρει το παραμικρό. Ό Πυρρός, μ'
όλη την πεποίθηση πώς λέει την καθαρή αλήθεια, τον βεβαίωσε πώς ο πατριάρχης
δεν είχε ιδέα. Φεύγοντας από το σεϊχουλισλάμη ο Πυρρός έτρεξε στα πατριαρχεία.
Τα λέει όλα στο Γρηγόριο και τον εξορκίζει να φύγει κρυφά.
-
Κι' οι χριστιανοί; ρωτάει ο πατριάρχης. Να
τους αφήσουμε στο μαχαίρι των Γενιτσάρων ;
Σαν
τρελός τρέχει τώρα, παίρνει μαζί του
τον πατριάρχη των Ιεροσολύμων Πολύκαρπο, τον ηγεμόνα της Βλαχίας Σκαρλάτο Καλλιμάχη, το μεγάλο
δραγουμάνο Κωνσταντίνο Μουρούζη,
τον αδερφό του Νικόλα,
δραγουμάνο του στόλου, κι' ανεβαίνει στου σεϊχουλισλάμη. Τους δέχεται πολύ
φιλικά. Μ' αξιοπρέπεια, σεμνότητα και βαθιά γνώμη, ο πατριάρχης υπερασπίζεται τους ραγιάδες. Ό καθένας παίρνει με τη
σειρά το λόγο. Και μ' επιχειρήματα
δυνατά, με παρακλήσεις και με
δάκρυα, προσπέφτουνε να γλιτώσει
απ’ το χαμό έθνος αθώο :
-
Ακουστέ, τους λέει ο άγιος άνθρωπος, η φαμίλια μου κρατάει από τους 'Αλφερανίδες είμαστε πιστοί
στα λόγια του προφήτη μας. Το κοράνι δεν
επιτρέπει να τιμωρούνται αθώοι για τις πράξεις ενόχων συγγενών τους.
Φέρετε μου μια και μόνη απόδειξη πώς ή επανάσταση δεν έχει γενικό χαρακτήρα·
πείστεμε ότι σείς δεν ξέρατε τίποτα,·αποδείξτε μου ότι όλο το γένος σας δεν είναι
ένοχο καί τ' αλλά είναι δική μου δουλειά:
Ούτε
τη θέση μου θα λογαριάσω, ου'τε τη ζωή μου. θα υπερασπίσω μ' όλες μου τίς
δυνάμεις έθνος αθώο που κιντυνεύει να χαθεί.
Τι
αποδείξεις του πήγαν; Είναι από τα
πολλά ιστορικά αινίγματα του μεγάλου αγώνα. Και δεν τολμώ να ριψοκιντυνέψω καμιά υπόθεση. Ό σεϊχουλισλάμης
πείστηχε' κι' αρνήθηκε να υπογράψει το
χαρτί της σφαγής. Τον πάψανε· τον εξορίσανε· στο τέλος βρήκε θάνατο.
Χατζή - Χαλήλ εφέντη, ξέσκεπος γονατίζω μπροστά στο μεγαλείο της ψυχής σου! Με την πράξη
αυτή, από τις πιο δοξασμένες μέσα στην τουρκικήν Ιστορία του δέκατου ενάτου αιώνα και ίσως όλων των αιώνων, ξαγοράζεις τα σκοτεινά εγκλήματα της οθωμανικής
αυτοκρατορίας, και γίνεσαι μάρτυρας
και προφήτης για μια τουρκική αναγέννηση. (...)
Ό
πατριάρχης κι' οι άλλοι γυρίσανε στο σπίτι του Σκαρλάτου Καλλιμάχη. Ο Γρηγόριος
κι' ο πατριάρχης Ιεροσολύμων αποτραβιούνται σ' ένα δωμάτιο να σκεφτούν. Σε λίγο
φωνάζουνε τους άλλους τρεις επιφανείς.
-
Τέκνα μου αγαπητά, είπε ο Γρηγόριος, προσπαθώντας μάταια να συγκρατήσει τη
συγκίνηση του, πρέπει να φύγετε το γρηγορώτερο. Σεις είσθε τέκνα περιπόθητα, πολιτικοί
άνδρες του γένους μας· χρειάζεσθε σ' αυτή την περίσταση. Εμείς θα μείνουμ' εδώ στη θέση μου μας
έλαχεν εκ Θεού
Επίσης ένα άλλο ενδιαφέρον κείμενο για τον άνθρωπο
αυτόν παραθέτω παρακάτω.
«Όσο υπάρχουν ψυχές σαν τον Χατζή Χαλίλ εφέντη το «παιχνίδι» για την ανθρωπότητα
δεν έχει χαθεί και η φλόγα «της αγάπης προς τον εχθρό» θα παραμένει άσβεστη.
«Δεν θα μπει στην βασιλεία των ουρανών καθένας που μου λέει “Κύριε, Κύριε ” αλλά εκείνος που κάνει το θέλημα του Πατέρα μου του επουρανίου. Πολλοί θα μου πουν εκείνη την ημέρα “Κύριε, Κύριε δεν προφητεύσαμε στο όνομά σου και στο όνομά σου δεν βγάλαμε δαιμόνια και στο όνομά σου δεν κάναμε πολλά θαύματα; ” Και τότε θα τους ομολογήσω, “Ποτέ δεν σας γνώρισα, φύγετε από εμένα εσείς οι εργάτες της ανομίας ”.» Κατά Ματθαίο Ευαγγέλιο, κεφάλαιο 7, στίχοι 21 – 23.
Τα επαναστατικά αυτά λόγια του Χριστού με τα οποία καταδικάζει κάθε απόπειρα αποκλειστικότητας της Χριστιανικής πίστης, γεγονός που δυστυχώς παρατηρείται σε πολλούς πιστούς ανά τους αιώνες, μας ήρθαν στο νου καθώς πλησιάζει η ημέρα της 25ης Μαρτίου, ημέρα που είθισται να εορτάζεται η Παλιγγενεσία του Έθνους μας.
Σκεφτήκαμε λοιπόν το σημερινό μας άρθρο – που πιθανόν σε πολλούς θα φανεί προκλητικό - να το αφιερώσουμε σε ένα άγνωστο πρόσωπο της εποχής εκείνης, στο οποίο όμως χρωστάμε κατά πολύ την ύπαρξή μας. Ένα πρόσωπο που κάθε άλλο παρά Χριστιανός ήταν – με την στενή έννοια του όρου – αποδείχτηκε όμως με την ηρωϊκή πράξη του και το μαρτυρικό του θάνατο πιο Χριστιανός από πολλούς από εμάς σήμερα οι οποίοι αυτάρεσκα δηλώνουμε Χριστιανοί.
Το άρθρο μας αυτό ας αποτελέσει ένα είδος μνημοσύνου προς αυτόν και μεγίστης τιμής προς το πρόσωπό του, κάτι που δεν αξιώθηκε να κάνει ποτέ το Ελληνικό κράτος. Για τον απλό λόγο πως δεν συμφέρει την καθεστηκυία νοοτροπία και τον φανατισμό της πλέμπας κάθε χώρας – και όχι μόνο της Ελλάδας – να τιμάται ένα πρόσωπο που ανήκει στους προαιώνιους εχθρούς.
Γιατί ο «προδότης» για τους Τούρκους σεϊχουλισλάμης Χατζή Χαλίλ εφέντης με την ηρωϊκή πράξη του απέδειξε πως πέρα από Θρησκείες και έθνη, η ανθρώπινη ζωή είναι υπεράνω όλων. Και είμαστε σχεδόν βέβαιοι πως για την πράξη του αυτή έχει τιμηθεί ανάλογα από τον Κύριό μας ΠΟΥ ΕΙΝΑΙ ΠΑΤΕΡΑΣ ΟΛΩΝ ΜΑΣ κάτι που δυστυχώς μας βολεύει να λησμονούμε συχνά .
Ας δούμε τώρα την μέγιστη ηρωϊκή πράξη του Τούρκου σεϊχουλισλάμη Χατζή Χαλίλ εφέντη.Όταν ξέσπασε η Επανάσταση του Υψηλάντη ο τότε Σουλτάνος Μαχμούτ ο Β΄ και οι σύμβουλοί του, πήραν την φοβερή απόφαση ΓΙΑ ΤΗΝ ΓΕΝΙΚΗ ΣΦΑΓΗ όχι μόνο των Ελλήνων αλλά και όλων των Ορθοδόξων που κατοικούσαν στην Οθωμανική αυτοκρατορία. Για όσους δεν κατάλαβαν αυτό σημαίνει πως θα σφαγιάζονταν οι Ορθόδοξοι πληθυσμοί των σημερινών χωρών Ρουμανίας, Βουλγαρίας, πρώην Γιουγκοσλαβίας, Αλβανίας, Μικράς Ασίας, Μολδαβίας και φυσικά της Ελλάδας.
Και την απόφαση αυτή την πήραν επειδή είχαν ξεσηκωθεί οι Τούρκοι φανατικοί μουσουλμάνοι από ειδήσεις για σφαγή Τούρκων εμπόρων στο Γαλάτσι της Ρουμανίας.
Επειδή όμως η Οθωμανική αυτοκρατορία ήταν Θεοκρατική, κάθε νόμος δηλαδή του κράτους έπρεπε να είναι σύμφωνος με το Ισλάμ όπως αυτό είχε καταγραφεί στο ιερό Κοράνι, ο Σουλτάνος ζήτησε από τον ανώτατο θρησκευτικό αρχηγό των Οθωμανών, τον σεϊχουλισλάμη, την έγκριση της γενικής σφαγής με την έκδοση «φετφά». Φετφάς – αραβικής προέλευσης λέξη – ονομάζεται στο Ισλάμ η απόφαση ή το διάταγμα που εκδίδει μια θρησκευτική αρχή.
Σεϊχουλισλάμης την εποχή εκείνη έτυχε να είναι μια ευγενική και δίκαιη μορφή ο Χατζή Χαλίλ εφέντης της οικογένειας των Αλφερανιδών, η οποία είχε την φήμη πως ήταν πιστοί τηρητές του Ιερού Νόμου. Ακριβώς λόγω αυτών των προσόντων του ο Χατζή Χαλίλ εφέντης αρνήθηκε να εκδώσει ΑΜΕΣΑ τον «φετφά» που θα έπνιγε στο αίμα εκατομμύρια αθώους ανθρώπους, οι οποίοι θα έπρεπε να πληρώσουν για πράξεις ενόχων συγγενών τους και ζήτησε από τον Σουλτάνο προθεσμία να σκεφτεί το θέμα, στην ουσία να κερδίσει χρόνο.
Κάλεσε αμέσως τον γιατρό του Πατριάρχη Γρηγορίου του Ε΄ και αρχιμανδρίτη των πατριαρχείων Διονύσιο Πύρρο τον Θεσσαλό και τον ρώτησε αν ο Πατριάρχης ήταν φίλος του Υψηλάντη και αν γνώριζε τίποτα για το κίνημα. Αυτός διαμαρτυρήθηκε για τις υπόνοιες που διατυπώθηκαν για το πρόσωπο του Πατριάρχη και βεβαίωσε τον σεϊχουλισλάμη πως ο Γρηγόριος ο Ε΄ είχε άγνοια των πάντων.
Ενημέρωσε πάντως τον Πατριάρχη τι είχε διαμειφθεί μεταξύ αυτού και του
Χατζή Χαλίλ εφέντη και όπως σημειώνει στη αυτοβιογραφία του, τον παρότρυνε να φύγει, πλην όμως ο Γρηγόριος αρνήθηκε για το καλό των Χριστιανών.
Ο Πατριάρχης τότε σπεύδει με συνοδεία τον Πατριάρχη Ιεροσολύμων Προκόπιο και τρεις πολιτικούς αξιωματούχους τον ηγεμόνα της Βλαχίας Σκαρλάτο Καλλιμάχη, το μεγάλο δραγουμάνο Κωνσταντίνο Μουρούζη, τον αδερφό του Νικόλα, δραγουμάνο του στόλου, να επισκεφτεί τον σεϊχουλισλάμη για να τον παρακαλέσει να αποτρέψει την γενική σφαγή και να προστατεύσει το Γένος.
(…)
Ο
σεϊχουλισλάμης όμως, όπως είχε λεβέντικα δηλώσει στον Πατριάρχη και την
συνοδεία του, πως δεν τον νοιάζει η θέση του και η ζωή του, πλήρωσε το μίσος
και την οργή του Σουλτάνου και των συμπατριωτών του Τούρκων. Παύθηκε από τη
θέση του και εξορίστηκε στην Λήμνο. Δεν έφτασε ποτέ σ’ αυτή.
Στη διάρκεια του ταξιδιού του, μετά από φρικτά βασανιστήρια παρέδωσε το πνεύμα του.Το επίσημο Ελληνικό κράτος όπως προείπαμε, δεν τίμησε ποτέ την ηρωϊκή αυτή πράξη του Χατζή Χαλίλ εφέντη. Και οι λόγοι προφανείς. Ήταν αλλόθρησκος και αλλοεθνής, ανήκε άλλωστε στους προαιώνιους εχθρούς.
Ο Κύριος μας Ιησούς Χριστός, ο οποίος μας δίδαξε την αγάπη στους εχθρούς μας, είμαστε βέβαιοι πως τον έχει κατατάξει «σε τόπο χλοερό, σε τόπο αναψύξεως, όπου λείπει κάθε πόνος και στεναγμός και όπου οι δίκαιοι αναπαύονται».Αιωνία σου η μνήμη αείμνηστε αδελφέ Χατζή Χαλίλ εφέντη που διέσωσες όχι μόνο το Γένος μας, μα πάνω από όλα την ανθρώπινη αξιοπρέπεια και έγινες ο κόλαφος για τους απανταχού Φαρισαίους Χριστιανούς και Πατριδοκάπηλους.
Βιβλιογραφία
Φ. Φάρος: Η Εκκλησία ως σκάνδαλο και ως σωτηρία
Σπ. Μελάς: Τα ματωμένα ράσα
Ιστορία Ελληνικού Έθνους, Εκδοτικής Αθηνών, τόμος ΙΒ΄
Στη διάρκεια του ταξιδιού του, μετά από φρικτά βασανιστήρια παρέδωσε το πνεύμα του.Το επίσημο Ελληνικό κράτος όπως προείπαμε, δεν τίμησε ποτέ την ηρωϊκή αυτή πράξη του Χατζή Χαλίλ εφέντη. Και οι λόγοι προφανείς. Ήταν αλλόθρησκος και αλλοεθνής, ανήκε άλλωστε στους προαιώνιους εχθρούς.
Ο Κύριος μας Ιησούς Χριστός, ο οποίος μας δίδαξε την αγάπη στους εχθρούς μας, είμαστε βέβαιοι πως τον έχει κατατάξει «σε τόπο χλοερό, σε τόπο αναψύξεως, όπου λείπει κάθε πόνος και στεναγμός και όπου οι δίκαιοι αναπαύονται».Αιωνία σου η μνήμη αείμνηστε αδελφέ Χατζή Χαλίλ εφέντη που διέσωσες όχι μόνο το Γένος μας, μα πάνω από όλα την ανθρώπινη αξιοπρέπεια και έγινες ο κόλαφος για τους απανταχού Φαρισαίους Χριστιανούς και Πατριδοκάπηλους.
Βιβλιογραφία
Φ. Φάρος: Η Εκκλησία ως σκάνδαλο και ως σωτηρία
Σπ. Μελάς: Τα ματωμένα ράσα
Ιστορία Ελληνικού Έθνους, Εκδοτικής Αθηνών, τόμος ΙΒ΄
Άλλες πηγές για τον Χαλίλ Εφέντη αναφέρουν ότι υπήρξε Καδής των Αθηνών. Ο
Καδής ήταν ο Οθωμανός δικαστής. Μετά την αποτροπή της σφαγής του ανδρικού
πληθυσμού της Αθήνας υποστηρίζεται πως ο Καδής κλήθηκε για εξηγήσεις από την
υψηλή πύλη και μόλις εισήλθε στο παλάτι σφαγιάστηκε.
Για τον Χαλήλ Εφέντη υπάρχει και το βιβλίο, Ο τελευταίος Καδής της Αθήνας
του Δημητρίου Σ. Φερούση.
No comments:
Post a Comment